بهداشت روانی در محیط کار چیست؟(پیامدها و عوامل موثر بر آن)

بهداشت یا سلامت روان چیست؟

دلایل اهمیت بهداشت روانی در محیط کار

انسان های امروزی در حالتی قرار دارند که نمی‌توانند نسبت به سلامت روان خود بی‌اهمیت باشند. امروزه افراد با چالش‌های مثبت و منفی زیادی رو به رو هستند ، که باید با شکست‌هایشان کنار بیایند و در محیط کار و خانه شخصیتی فعال داشته باشند. به همین دلیل باید به سلامت روانی خود اهمیت بدهند.

سلامت روان به همه افراد کمک می کند تا احساساتشان را بشناسند و از آن ها در جای درست استفاده کنند. همچنین قادر هستند با دیگران تعاملات داشته باشند و اصول مهارت‌های اجتماعی و شناختی را یاد بگیرند.کارکنانی از نظر روانی در وضعیت مناسبی قرار دارند که :

• انعطاف‌پذیر هستند
• استرس خود را کنترل می کنند
• مسئولیت‌های خود را می‌پذیرند
• در برابر تغییرات مقاومت نمی کنند
• در شرکت یا سازمان رشد می‌کنند

ترکیب تمام این موارد به آن ها کمک می کند تا به بالاترین حد پتانسیل خود برسند. به همین دلیل است که توجه به سلامت روان در محیط کار اهمیت بسیار زیادی دارد.

پیامد های حاصل از بهداشت روانی ضعیف

چهار پیامد حاصل از سلامت روانی ضعیف در محل کار :

• عدم تمرکز کافی: سلامت روان ضعیف باعث می شود فرد احساس بی انگیزگی و عدم تمرکز کند. وقتی انسان ها مشکلات روانی دارند، ذهن آن ها سرگردان می شود یا روی مشکلاتشان متمرکز می شود در نهایت باعث می شود بر روی کار خود تمرکز کافی نداشته باشند.
• میزان عملکرد شغلی: وقتی احساس ناراحتی می کنیم، دستیابی به مهارت های رفتاری که نیاز به خلاقیت و انعطاف پذیری دارد چالش برانگیز است. بدون این مهارت ها، ما منابع روانی کافی برای عملکرد مناسب در شغل خود نخواهیم داشت.
• برقراری ارتباط: وقتی از نظر عاطفی احساس خوبی نداشته باشیم، برقراری ارتباط خوب بسیار دشوار است. سلامت روان ضعیف ممکن است منجر به برداشت اشتباه یا واکنش بیش از حد به همکاران شود.
• قدرت تصمیم گیری: سلامت روان ضعیف می تواند منجر به عدم کنترل افکار منفی و قدرت تصمیم گیری ضعیف شود. تصمیم‌گیری ضعیف ممکن است منجر به از دست دادن جلسات مهم کاری، دیر رسیدن به قرارهای کاری و عدم تعهد به سیاست‌های سازمان شود.

عوامل موثر بر بهداشت روانی شاغلان

مورد حمایت قرار نگرفتن کارکنان

در شرکت هایی که مدیران از کارکنان خود حمایت نمی‌کنند، سطح بهداشت روانی بسیار پایین‌ می‌آید. مدیران در این فضای کاری منابع کافی در اختیار کارکنانشان قرار نمی‌دهند و فقط از آنها توقع دارند.

دو شرکت متفاوت را در نظر بگیرید که به‌تازگی کارکنانی جذب کرده‌اند. مدیر شرکت اول شرح دقیقی از وظایف به کارکنان جدید ارائه می‌‌دهد و همه‌چیز را برای آن ها شفاف سازی می‌کند. بنابراین نیرو جدید با آرامش و بدون استرس مشغول انجام مسئولیت های خود می‌شود. در شرکت دوم، مدیر فقط توضیحات خلاصه واری درباره موقعیت شغلی می‌دهد و کارمند را در میان انبوهی از ابهامات رها می‌کند. این کارمند با فشار روانی بالا و استرس زیاد مشغول به فعالیت می‌شود و همیشه نگران است که بخشی از وظایف خود را انجام نداده باشد و به این خاطر جریمه شود. در مثال بالا، سطح سلامت روان در شرکت اول در درجه بالاتری از شرکت دوم است.

سوء عدم تعادل

تعادل در زندگی باعث می‌شود تا کمبودهای یک بخش در دیگری جبران شود. اما زمانی که فرد احساس کند، وظیفه های مختلفی که دارد در محیط کار و خانواده با هم تداخل دارند و باعث اختلال می شود، احساس تعارض بین کار و زندگی به وجود می‌آید.
این تداخل، باعث آسیب به عملکرد فرد در محیط خانه و کار می‌شود و همین طور سلامت روان او را در معرض خطر قرار می دهد. کاهش کارآمدی، احساس درماندگی، کاهش تعهد شغلی و کاهش رضایت شغلی، همگی این موارد از آثار سوء عدم تعادل بین کار و زندگی است

تبعیض و نقض حقوق کارکنان

اگر در فضای کاری مسائلی مانند تبعیض بین کارکنان یا نقض حقوق آن‌ها صورت بگیرد باعث ایجاد مانعی برای سلامت روان می شود.
مسائلی مانند ترس از دست دادن موقعیت شغلی، مشارکت نداشتن سایر کارکنان در کارهای گروهی، مورد تمسخر قرار گرفتن از سوی همکاران، عدم ارتقای شغلی و… می‌تواند به صورت مستقیم بر بهداشت روانی فرد تاثیر بگذارد.

فشار کاری بالا

برخی از مدیران از کارکنانشان همیشه انتظار دارند در بهترین حالت خود باشند و بهترین عملکرد ارائه دهند. این توقع ، فشار زیادی به کارکنان وارد می‌کند. کارکنان برای برآورده‌کردن انتظارات مدیران، میزان ساعت یا حجم کارشان را افزایش می‌دهند و در نتیجه دچار استرس شدید و خستگی می‌شوند. مستمر بودن چنین وضعیتی سلامت روان کارکنان را به خطر می‌اندازد.

نبود امنیت شغلی

یکی از اصلی ترین عواملی که سلامت روان کارکنان را تضعیف می‌کند، ترس است. ترس از اینکه شغلی پیدا نکنند و بیکار بمانند و نتوانند از پس صورت‌حساب‌ها و هزینه خانواده‌شان بر بیایند. در دوران شیوع ویروس کرونا، ترس ازدست‌دادن شغل به معضل جدی برای نیروهای کار در سراسر جهان تبدیل شد و آسیب‌های جدی به سلامت روان آن ها وارد کرد.

برقرای ارتباط با مدیران

مدیرانی که قادر هستند با کارکنانشان ارتباطی صمیمانه برقرار کنند، سلامت روان در سازمان آن ها را ارتقا پیدا می کند. در سازمان‌‌هایی که کارکنان ارتباط مناسبی با مدیر خود ندارند، سلامت روان روز به روز ضعیف تر می‌شود. کارکنانی که ارتباط خوبی با مدیران ندارند از آن ها می‌ترسند و زمانی که با آن ها هم‌صحبت می‌شوند، مضطرب هستند و تحت فشار روانی شدیدی قرار می‌گیرند.

سازگاری فرد با شرایط

یکی دیگر از اصول بهداشت روانی اطلاع فرد از محدودیت‌های خود و دیگران و پذیرفتن آنان است. عدم سازگاری فرد با محدودیت‌های خود چه مادی، چه جسمانی و چه ذهنی می‌تواند زمینه ابتلا به بیماری ها را فراهم آورد. بنابراین فردی که به دنبال بهداشت روانی است باید اهدافش را متناسب با توانایی انتخاب کند. اهداف غیرمنطقی و بلندپروازانه منجر به شکست شده و در نهایت مشکلات درونی و ناسازگاری به همراه خواهد داشت.