مدیریت و رهبری مفاهیمی متفاوت هستند و در موقعیت‌های مختلفی به‌کار می‌روند. رهبران، مدیران و سایر افراد مسئول در تیم اغلب باید بین رهبری و مدیریت مؤثر جابه‌جا شوند. هر کدام  از این موارد مزایای خودشان را دارند و در موقعیت‌های مختلفی به کار می‌آیند. به عنوان یک کارمند در محیط‌ کاری، باید تعریف رهبری و مدیریت همچنین تفاوت مدیریت و رهبری را بدانید، بتوانید مهارت‌های مدیریت و رهبری را به کار بگیرید، و آگاه باشید که هریک را چگونه اجرا کنید و به‌طور کلی، فرق رهبر و مدیر چیست. در این مطلب تمامی این سؤالات را بررسی می‌کنیم. با ما در مرکز دوره های مدیریتی و مهارتی همراه باشید.

تعریف رهبری و مدیریت

تعریف رهبری

رهبری: فرآیند هدایت و تأثیرگذاری بر افراد یا گروه‌ها به منظور دستیابی به اهداف مشترک است. رهبران با ایجاد چشم‌انداز و الهام‌بخشی به دیگران، آنها را به سمت هدف‌های بلندمدت هدایت می‌کنند. ویژگی‌های کلیدی رهبری عبارتند از:

الهام‌بخشی: توانایی انگیزش و ایجاد اشتیاق در دیگران

چشم‌انداز: داشتن دیدگاه روشن و هدفمند برای آینده

خلاقیت: توانایی ایجاد و مدیریت تغییرات

ارتباطات مؤثر: توانایی برقراری ارتباط واضح و موثر با افراد و گروه‌ها –

نفوذ: قدرت تأثیرگذاری بر افراد و هدایت آنها به سوی هدف‌های مشترک

تعریف مدیریت

مدیریت: فرآیند برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل منابع به منظور دستیابی به اهداف سازمانی است. مدیران بیشتر بر روی بهینه‌سازی استفاده از منابع و اجرای کارآمد برنامه‌ها تمرکز دارند. ویژگی‌های کلیدی مدیریت عبارتند از:

برنامه‌ریزی: تعیین اهداف و تدوین برنامه‌های عملیاتی برای دستیابی به آنها

سازماندهی: تخصیص منابع و ایجاد ساختارهای سازمانی مناسب

هدایت: نظارت و راهنمایی کارکنان برای اجرای برنامه‌ها

کنترل: ارزیابی عملکرد و اتخاذ اقدامات اصلاحی در صورت نیاز

حل مسائل: توانایی مدیریت مسائل و مشکلات به طور کارآمد و مؤثر.

رهبری و مدیریت هر دو برای موفقیت سازمان ها ضروروی هستند و معمولا بهترین مدیران رهبران خوبی نیز هستندکه می توانند افراد را هم مدیریت و هم رهبری کنند.

  با مطالعه مقاله تفاوت مدیرکل با مدیر عامل به اطلاعات خود بی افزایید.

فرق مدیر و رهبر ، کدام‌یک بهتر است؟

رهبران قادرند تیم خود را توان‌مند سازند و آن‌ها را برای رسیدن به اهداف، سر ذوق ‌آورند؛ اما بدون مدیری که کارمندان را در محیط کاری هدایت و کنترل کند، امکان رسیدن به اهداف وجود ندارد.

برخی از افراد مسئول در محیط کاری احساس می‌کنند که باید در تمام موقعیت‌ها بین مدیر بودن و رهبر بودن انتخاب کنند؛ با این حال، داشتن مسئولیت، فرصتی را برای شما ایجاد می‌کند که مشخصه‌های هر دوی آن‌ها، یعنی رهبری و مدیریت را به حد عالی برسانید؛ هم‌چنین، به شما این شانس را می‌دهد که یاد بگیرید چه موقع از استراتژی‌های هر کدام استفاده کنید.

هنگامی که در رهبری موفق باشید، رفتار اعضای تیم‌ خود را تحت‌تأثیر قرار می‌دهید. شما به آن‌ها انگیزه می‌دهید که تمام تلاش خود را برای رسیدن به هدف مشترک انجام دهند و آن‌ها را توان‌مند می‌سازید که در محیط کاری انتخاب‌های درستی داشته‌باشند. اگر می‌توانید تیم خود را به‌ درستی هدایت کنید، مدیریت آن برای شما کار آسان‌تری می‌شود.

هنگامی که رفتار تیمتان را از طریق رهبری تحت‌تأثیر قرار دادید، با مدیریت می‌توانید بهینه‌سازی فرایندهایی را، که از آن استفاده می‌کنند، بسیار کارآمد و مفیدتر کنید. با وجود تیم باانگیزه و متعهد، به طور مؤثرتری می‌توانید تغییرات مربوط به سیاست‌ها را اجرایی کنید و کیفیت کار خود را بهبود دهید، زیرا برای موفقیت، روی تیم شما سرمایه‌گذاری شده‌است.

هنگامی که اولین بار درمی‌یابید که تیم شما چگونه به رهبری و مدیریت در موقعیت‌های مختلف پاسخ می‌دهد، لازم است که بسیار با دقت به رفتارهای آنان و شاخص‌های کلیدی عملکرد توجه کنید. این کار به شما نشان می‌دهد که روش به‌کارگرفته‌شده به تیم شما و توانایی‌های آنان کمک کرده یا باعث ضربه به آنان شده‌است. با یادگیری این‌که چطور رهبری مؤثر و مدیریت مؤثر را بسنجید، قادر خواهید بود که رفتار و استراتژی‌های خود را برای بهتر کردن تیم خود و نتایج آن‌ها تغییر دهید و بهبود بخشید.

 تفاوت مدیریت و رهبری

هرچند که اغلب اوقات مدیریت و رهبری تفاوت زیادی با یک‌دیگر دارند، هر دو به یک میزان در محیط کاری مهم‌ هستند و برای این‌که بدانید چه موقعیتی مناسب هرکدام است، به درک عمیقی از هر دو نیاز دارید.

در ادامه، به برخی از تفاوت‌های قابل‌ توجه مدیریت و رهبری در کار اشاره می‌کنیم:

• رهبری اغلب بر پایه‌ی مأموریت است، در صورتی‌ که مدیریت اغلب بر اساس وظیفه‌ا‌ی مشخص و در حال تکمیل است؛
• مدیریت شامل پیگیری دقیق وظایف است، اما رهبری اغلب شامل خلاقیت و نوآوری می‌شود؛
• تمرکز مدیریت بر کنترل افراد و نتایج است، در حالی‌ که رهبری به طور معمول به افراد الهام می‌بخشد که تفکر خارج از چارچوب داشته‌باشند؛
• رهبران انگیزه می‌دهند و الهام می‌بخشند، در صورتی ‌که مدیران هدایت می‌کنند؛
• مدیریت بر بهینه کردن اجرای فرایند تمرکز می‌کند، در حالی ‌که رهبری بر بهینه‌سازی تیم، به عنوان یک کل، تأکید دارد؛
• مدیریت بیش‌تر بر کمیت تکیه می‌کند، اما رهبری بیش‌تر بر کیفیت تأکید دارد؛
• تفاوت دیگر مدیریت و رهبری این است که نتایج رهبری به طور معمول ناملموس هستند، در حالی ‌که نتایج مدیریت را به‌سادگی می‌توان اندازه گرفت.

مدیران هدف تعیین می‌کنند:رهبران چشم‌انداز ایجاد می‌کنند

نخستین تفاوت مدیریت و رهبری این است که رهبر تصویر امکان‌پذیری را از آینده برای تیم خود ترسیم می‌کند، به آنها انگیزه می‌دهد، با آنها تعامل می‌کند و آنها را تشویق می‌کند تا با کمک یکدیگر، آن تصویر را به واقعیت تبدیل کنند. در واقع، یک رهبر فراتر از چیزی که دیگران انجام می‌دهند، فکر و عمل می‌کند. رهبران تیمشان را در یک کار بزرگ شریک می‌کنند. آنها می‌دانند که یک تیم خوب و کاربردی می‌تواند با همکاری یکدیگر، کارهای بزرگ‌تر و ارزشمندتری را انجام دهند. از سوی دیگر، مدیران روی دستورالعمل‌ها، سنجش و رسیدن به هدف های تعیین‌شده تمرکز دارند. آنها موقعیت‌های مختلفی را مدیریت می‌کنند تا به اهداف موردنظرشان دست پیدا کنند.

مدیران دستورالعمل ثابتی را اجرا می‌کنند،رهبران تغییر ایجاد می‌کنند

رهبران تا حدودی نظم و قانون را بر هم می‌زنند؛ نوآوری در ذات آنهاست. تغییرات را با جان‌ و دل می‌پذیرند و می‌دانند که حتی اگر کارها در حال انجام‌شدن است، باز هم راه بهتری برای پیشبردشان وجود دارد؛ البته این واقعیت را قبول دارند که ایجاد تغییرات ممکن است تا حدودی بی‌نظمی ایجاد کند؛ اما مدیران برای انجام بهتر کارها، به قوانین، ساختار و فرایند انجام امور پایبندند.

مدیران تقلید می‌کنند،رهبران منحصر‌به‌فرد هستند

سومین تفاوت مدیریت و رهبری که شاید متوجه آن نیز شده باشید، این است که رهبران خود واقعی‌شان هستند؛ آنها نسبت به ویژگی‌ها و مشخصات خود، به‌طور کامل آگاهی دارند و تمام تلاششان را می‌کنند تا پرسونال برندینگ (Personal Branding) را به‌طور منحصر‌به‌فرد و متفاوتی برای خود ایجاد کنند. آنها از وضعیت و جایگاه خود احساس رضایت دارند و مایل‌اند تا یک سروگردن بالاتر از سایرین قرار گیرند. مدیران از رقبای خود و رفتارهای دیگران تقلید می‌کنند و به‌جای اینکه سبک رهبری منحصربه‌فردی را برای خود تعریف کنند، از دیگران ایده می‌گیرند.

مدیران کوتاه‌مدت فکر می‌کنند،رهبران دیدگاه بلندمدت دارند

مورد دیگر تفاوت رهبری و مدیریت که به آن اشاره می‌کنیم، در دیدگاه آنان است. رهبران نیت و عزم راسخی دارند؛ آنچه را می‌گویند، انجام می‌دهند. آنها به‌دنبال یک هدف بزرگ‌تر و در اغلب موارد، دورازذهن هستند. رهبران تلاش می‌کنند که همیشه باانگیزه باقی بمانند، حتی اگر برای آن پاداشی دریافت نکنند؛ اما مدیران بیشتر روی اهداف کوتاه‌مدت تمرکز دارند و به‌دنبال نظم بیشتر و دریافت تقدیرنامه هستند.

مدیران از ریسک گریزانند،رهبران ریسک‌پذیرند

تفاوت مدیریت و رهبری در ریسک‌کردن این است که رهبران به امتحان‌کردن چیزهای جدید علاقه‌مند هستند، حتی در شرایطی که ممکن است با شکست روبه‌رو شوند؛ آنها می‌دانند که شکست، مقدمه‌ پیروزی است. از سوی دیگر، مدیران تلاش می‌کنند تا ریسک را به حداقل برسانند. آنها به‌دنبال راه‌‌هایی هستند که از خطرکردن و به‌وجودآمدن مشکلات جلوگیری کنند، به‌جای اینکه با آن مواجه شوند و به‌دنبال راه‌‌حل باشند.

مدیران به مهارت‌های قبلی خود متکی هستند،رهبران رشد می‌کنند

تفاوت مدیریت و رهبری در رشد تخصصی آن‌ها، این است که رهبران در جست‌وجوی افراد و اطلاعاتی هستند که به توسعه دانش و مهارت‌هایشان کمک می‌کند. مدیران غالبا روی مهارت‌هایی تأکید دارند که باعث موفقیت آنها شده است و با همان مهارت‌ها و دانش قبلی مسیر خود را ادامه می‌دهند. رهبران می‌دانند که اگر هر روز چیز جدیدی یاد نگیرند، نمی‌توانند پیشرفت کنند، درجا می‌زنند و از رقبای خود عقب می‌مانند. آنها همواره کنجکاو هستند و دوست دارند از جدیدترین تغییراتی که در حوزه کاری‌شان اتفاق می‌افتد، عقب نمانند و مهارت‌های جدیدی را یاد بگیرند.

مدیران ساختار و سیستم ایجاد می‌کنند،رهبران ارتباط برقرار می‌کنند

رهبر روی برقراری ارتباط با کسانی که در رسیدن به چشم انداز به او کمک می‌کند، تمرکز می‌کند. رهبران می‌دانند که ذی‌نفعان چه کسانی هستند و اغلب وقت خود را با آنان سپری می‌کنند. آنها می‌توانند از طریق اجرای مداوم وعده‌های داده‌شده، اعتماد و وفاداری را در تیمشان تقویت کنند. از سوی دیگر، مدیران بر ساختارهای لازم برای تنظیم و دستیابی به اهداف تمرکز دارند. آنها اطمینان دارند که سیستم و ساختار می‌تواند آنها را به اهدافشان برساند.

مدیران کارمند دارند،رهبران طرفدار دارند

رهبر کسانی را در اطراف خود دارد که فراتر از یک کارمند یا دنبال‌کننده، طرفدار او هستند و به او کمک می‌کنند تا به اهدافش برسد؛ همه جا از او دفاع می‌کنند و اعتبار او را نزد سایرین افزایش می‌دهند؛ البته این موضوع، نتیجه رفتار و احترام متقابل آن رهبر نسبت به آنهاست؛ اما مدیر کارمندانی دارد که از دستوراتش پیروی می‌کنند و به‌دنبال راهی برای کسب رضایت مدیرشان هستند.

مدیران هدایت می‌کنند،رهبران مربی‌گری می‌کنند

تفاوت دیگر بین رهبری و مدیریت درباره‌ی نحوه هدایت تیمشان است. رهبران می‌دانند که تیمشان توانایی لازم را برای حل مسئله ها دارند. آنان افراد خود را شایسته می‌دانند و نسبت به استعداد های آن ها خوش‌بین هستند. رهبران معمولا تلاش می‌کنند که به تیمشان دستور ندهند که چه کاری را چگونه انجام دهند. از سوی دیگر، مدیران وظایفی را برای کارمندان خود تعیین می کنند و دستورالعمل اجرای آنها را نیز صادر می‌کنند.

مهارت های مدیران و رهبران

مهارت‌های مدیران

برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی: مدیران معمولاً مهارت‌های قوی در برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی دارند. آن‌ها پروژه‌ها را زمان‌بندی می‌کنند، منابع را تخصیص می‌دهند و اطمینان حاصل می‌کنند که کارها به موقع و مطابق با استانداردهای شرکت انجام می‌شود.

کنترل و نظارت: مدیران بر عملکرد کارکنان نظارت دارند و اطمینان حاصل می‌کنند که اهداف و استانداردهای تعیین‌شده رعایت می‌شوند. آن‌ها از ابزارهای مختلفی برای ارزیابی عملکرد و اصلاح انحرافات استفاده می‌کنند.

حل مسائل و تصمیم‌گیری: مدیران به طور معمول مهارت‌های قوی در حل مسائل و تصمیم‌گیری دارند. آن‌ها مسائل را شناسایی و تحلیل می‌کنند و سپس راه‌حل‌های مناسب را ارائه می‌دهند.

ارتباطات سازمانی:  مدیران باید توانایی برقراری ارتباط موثر با کارکنان و سایر ذینفعان سازمان را داشته باشند. این شامل انتقال واضح انتظارات، بازخورد دادن و گوش دادن به نظرات و پیشنهادات دیگران است.

مدیریت زمان: مدیران باید قادر به مدیریت زمان خود و تیم‌هایشان باشند تا از کارایی و بهره‌وری اطمینان حاصل کنند.

مهارت‌های رهبران

الهام‌بخشی و انگیزش: رهبران توانایی الهام‌بخشی و ایجاد انگیزه در دیگران را دارند. آن‌ها چشم‌انداز و مأموریت سازمان را به کارکنان منتقل می‌کنند و آن‌ها را تشویق می‌کنند تا به اهداف بلندمدت سازمان دست یابند.

توسعه افراد: رهبران به رشد و توسعه فردی و حرفه‌ای کارکنان اهمیت می‌دهند. آن‌ها فرصت‌های یادگیری و توسعه را فراهم می‌کنند و به عنوان مربی و راهنما عمل می‌کنند.  چشم‌انداز استراتژیک: رهبران دارای توانایی نگاه به آینده و تدوین چشم‌اندازهای بلندمدت هستند. آن‌ها استراتژی‌های نوآورانه را برای رسیدن به اهداف بزرگتر طراحی می‌کنند.  تاثیرگذاری و نفوذ: رهبران مهارت بالایی در تاثیرگذاری و نفوذ در دیگران دارند. آن‌ها از طریق توانایی‌های ارتباطی و اعتمادسازی می‌توانند حمایت و تعهد دیگران را به دست آورند.  رهبری تغییر: رهبران توانایی هدایت سازمان در زمان‌های تغییر و تحول را دارند. آن‌ها تغییرات را پیش‌بینی و مدیریت می‌کنند و دیگران را در این فرآیند همراه می‌سازند.

با شرکت در دوره مدیرعامل حرفه ای می توانید تمام مهارت های مدیریتی و رهبری را کسب کنید

کلام اخر

در دنیای پیچیده و پویای امروز، سازمان‌ها برای رسیدن به موفقیت و پایداری نیازمند ترکیبی از مهارت‌های مدیریتی و رهبری هستند. در حالی که مدیران با تمرکز بر کارآیی و برنامه‌ریزی دقیق، مسیر حرکت را هموار می‌کنند، رهبران با الهام‌بخشی و ایجاد چشم‌انداز، انگیزه و جهت لازم برای پیشرفت را فراهم می‌آورند.

هر سازمانی که بتواند این دو نقش کلیدی را به خوبی ترکیب کند، قادر خواهد بود تا نه تنها به اهداف کوتاه‌مدت خود دست یابد بلکه در مسیر رشد و نوآوری نیز پیشتاز باشد. به خاطر داشته باشیم که در نهایت، تفاوت میان یک سازمان موفق و یک سازمان معمولی، در توانایی تلفیق مدیریت و رهبری نهفته است.