سلسله مراتب نیازهای مازلو

سلسه مراتب نیاز ها:

آبراهام مازلو، پرفسور روان شناسی دانشگاه های برندایس و بروکلین و کلمبیا، نظریه ی سلسله انگیزش را در سال ۱۹۴۳ پایه گذاری کرد. نظریه سلسله مراتب نیازها که در شکل زیر نمایان است، اساساً همان چیزی است که از اسمش پیداست.
فرض بر این است که شما بر اساس نیاز های اساسی و رده پایینی دارای انگیزش می شوید که در طول ده ها هزار سال تکامل یافته است، مثل غذا و خواب.

وقتی این نیازها تامین می‌شود، دیگر به شما انگیزه نمی‌دهد و شما به مرحله بالات هِرم می روید و این روند تا زمانی که شما به راس هرم برسید، ادامه می‌یابد.

سلسله مراتب نیازهای مازلو یا هرم مازلو را با نام هرم نیازهای انسان هم می‌شناسند.

سلسله مراتب نیازهای مازلو چگونه عمل می کند؟ زمانی که شما نیازهای اساسی خود را تامین می‌کنید، به مرحله ی بالاتری می‌روید و این روند به همین ترتیب ادامه می‌یابد.

در اینجا نمای کلی هر یک از مراحل نشان می‌دهیم:

نیاز های فیزیولوژیکی:

مبنای اصلی نیازهای شما را تشکیل می‌دهد، مثل غذا و سر پناه.

نیاز به امنیت:

ممکن است شامل اموری همچون امنیت شغلی، حقوق بازنشستگی و حقوق ایام بیماری باشد یا با مسائل مربوط به امنیت فیزیکی ، مثل لباس های محافظ در ارتباط باشد.

نیازهای اجتماعی:

نشان می‌دهد اکثر افراد نیاز دارند به گروهی احساس تعلق کنند. می‌توان این نیاز را از طریق پیشنهاد کردن فرصت هایی همچون کار تیمی یا روابط کاری مثبت تامین کرد.

نیاز به احترام:

منعکس کننده ی این نیاز افراد است که عملکرد شغلی خوب آن ها دیده شود. برای مثال: این نیازها می تواند از طریق کسب احترام در نتیجه ی ترفیع درجه باشد.

خودشکوفایی:

به تصوری که شما از خودتان درباره‌ی موفقیت های کاری دارید، برمی‌گردد. برای مثال، ممکن است به شدت تمایل داشته باشید مدیر اجرایی سازمان شوید یا با استفاده از شغلتان سرمایه ی کافی برای برنده شدن مدال طلای المپیک را به دست آورید.

در مقام مدیر، آگاهی از جایگاه افراد در این سلسله مراقب، برای ایجاد انگیزش در آن ها مهم است. فردی را در نظر بگیرید که دستمزدی متوسط دریافت می کند و برای گذران امور روزمره خود با مشکل مواجه است، بعید به نظر می‌رسد که بتوان به چنین کسی از طریق احتمال برنده شدن به عنوان کارمند نمونه ی ماه انگیزه داد.

24 ویژگی کارمندان نمونه را بشناسید و از آغاز کار با هنرمندانه عمل کردن، مسیری راحت و هموار بسازید.

اما افزایش دستمزد ساعتی برای او محرک خوبی است؛ هرچند تاثیر چنین محرکی موقتی است. درباره ی نقش پول به عنوان محرک انگیزه در مبحث《با پول نمی توانی من را بخری …. 》 مطالب بیشتری بخوانید.

زمانی که کارکنان به مرحله ی خودشکوفایی می رسند، این نیاز همچنان به عنوان محرک در آن ها عمل می‌کند. در واقع، هرچه این مرحله را بیشتر تجربه کنند، بیشتر تمایل خواهند داشت که احساس کامروایی و رشد فردی را تجربه کنند. مدیران می توانند از اصول مزلو برای انگیزش کارکنان خود استفاده کنند و تفاوتی هم نمی کند که این افراد در چه مرحله ای قرار داشته باشند.

در اینجا به چند ایده که می‌تواند موجب انگیزش کارکنان در مراحل مختلف شود، اشاره کنیم:

نیاز های فیزیولوژیکی:

در نظر گرفتن ناهار و وقت استراحت کافی و پرداخت حقوقی که جواب گوی نیاز های اساسی زندگی باشد.

نیاز به امنیت:

ایجاد مشاغل دائمی و اداری امنیت، یعنی فراهم کردن محیط کاری امن.

نیاز به احساس تعلق:

ترتیب دادن رویداد های اجتماعی، یعنی ترغیب کارکنان به کار گروهی.

نیاز به احترام:

شناسایی و توجه به موفقیت ها به طور علنی.

خود شکوفایی:

ایجاد فرصت هایی برای پیشرفت کاری، یعنی ایجاد محیطی که کارکنان را به چالش بکشد.

سلسه مراتب نیازهای مازلو در مدیریت

مشکل این نظریه آن است که افراد، همیشه قابل پیش بینی نیستند. انگیزه ی کارکنان ممکن است به جای نیاز های آن ها، تحت تاثیر چیزی قرار گیرد که به شدت به آن اعتقاد دارند. برای مثال، اگر کارکنان احساس کنند مدیر مربوط در محیط کار با کارکنان خود رفتار نا عادلانه ای دارد، ممکن است با علم به اینکه شاید نتوانند اقساط وام خانه را پرداخت کنند و در نتیجه مجبور شدند آن راه به بانک برگردانند، دست از کار بکشند یا اینکه با رئیس خود مخالفت کنند.

یکی از سازمان هایی که ما می شناسیم، دستمزد متوسطی به کارکنان خود می پرداخت؛ ولی محیط کاری آن (مونتاژ تلفن همراه) تمیز و امن بود. یک کارخانه‌ی فرآوری گوشت در مجاورت این سازمان راه اندازی شد که دستمزد بیشتری به کارکنانش می داد و تعدادی از کارکنان سازمان اول را تحریک کرد که برای آن ها کار کنند. چند ماه بعد، کارکنان سابق شرکت مونتاژ تلفن همراه، برای باز پس گرفتن شغل خود به این سازمان مراجعه کردند. با وجود پرداخت دستمزد بیشتر، محیط سرد و نا مطلوب و بالقوه خطرناک تر کارگاه فرآوری گوشت، اولویت نیازهای این کارکنان را تغییر داد.

سلسله مراتب نیازهای مازلو یکی از مشهورترین نظریه های انگیزش است و چون این نظریه در اغلب کلاس های آموزش مدیریت دایر می شود، مدیران به طرز نسبتاً گسترده ای از آن استفاده می کنند. اما به دلیل اینکه همه ی افراد دقیقاً همان گام هایی را که مازلو پیشنهاد کرده است دنبال می کنند، شما نیز بهتر است در اعمال این نظریه انعطاف پذیر باشید.