شانزده “تیپ شخصیتی” از نگاه یونگ

“کارل گوستاو یونگ” روانشناس و روانکاو سوئیسی اولین کسی است که اشاره مستقیم به مبحث تیپ های شخصیتی کرده است. وی معتقد است رفتاری که به نظر غیر قابل پیش بینی می رسد، اگر بتوان زیر بنای ذهنی و برداشت ها و نگرش های اشخاص را شناخت ، قابل درک و شناسایی و پیش بینی می شود.

او در سال ۱۹۱۵ برای اولین بار بحث “قطبیت های برون گرا و درون گرا” را مطرح کرد و نظریات خود را درقالب کتاب انواع روانشناختی (psychological types) در سال ۱۹۲۱ منتشر می کند که بعدها این نظریه به نظریه ” تیپ های ۸ گانه یونگ ” معروف می گردد.

شناخت تیپ شخصیتی به ما در فروش ، مذاکره و متقاعد سازی کمک بسیار زیادی میکند و شرایط بهتری را نسبت به آنالیز افراد برای ما ایجاد میکند .

در اوایل قرن بیستم فردی به نام “کاترین بریگز”، که هیچگونه آموزشی در روان شناسی ندیده بود، به پرورش و تدوین سنخ شناسی خاص خود پرداخت.
او هنگامی که ترجمه ی انگلیسی سنخ های روانی ( psychological types ) تالیف کارل یونگ را خواند, مفاهیم وی را کاملا مشابه خود اما بسیار سازمان یافته تر یافت.
بریگز از ساخت سنخ شناسی خودش چشم پوشید و به جای آن به کار بر روی نظام قابل فهم تر یونگ پرداخت. وی به همراه دخترش ایزابل مایرز بریگز , یک پرسشنامه ی روانی برای اندازه گیری این سنخ ها ابداع نمود.

نتیجه این کار پژوهشی، گسترش مبحث انواع تیپ شخصیتی و تبدیل تیپ های شخصیتی ۸ گانه یونگ به تیپ های ۱۶ گانه مایرز بریگز می شود که هم اکنون به عنوان (MBTI) معروف است.

انواع تیپ شخصیتی

تعیین جهت نیروی روانی بخشی کلیدی از کار تحلیل‌گر روانی است.
به اعتقاد یونگ نیروی روانی را می‌توان در دو منش اساسی تقسیم‌بندی کرد:
{برون گرا و درون گرا}.
همچنین برای روان چهار کنش نیز فرض می‌شود که به دو زوج متضاد تقسیم می‌شوند
{تفکر در مقابل احساس} و {انگیزش (حسی) در مقابل بصیرت (شمی)}.
جهت‌گیری آگاهانه در فرد در جهت یکی از این چهار کنش است و به دلیل اصلِ ترمیمِ ناخودآگاه, ضد آن کنش در ناخودآگاه خواهد بود و دو مورد باقی مانده به منزلهٔ کنش‌های نیمه‌آگاه و کمکی به کنش برتر کمک می‌کند.

تئوری تیپ شخصیت و ابزار (MBTI):

مبنای نظریه تیپ های ۱۶ گانه مایرز بریگز بر این اساس است:

1- انسانها در “ارتباط برقرار کردن” با دنیای اطراف یا برون گرا (Extraversion) هستند یا درون گرا Introversion
2- انسانها در “دریافت اطلاعات” از دنیای اطراف یا حسی و حس گرا (Sensing) هستند یا شمی و شهودی (iNtuition)
3- انسانها در “تصمیم گیری” یا احساسی (Feeling) هستند یا فکری (Thinking)
4- انسانها در “نظم و ساختاری که به زندگی خود می دهند” یا ملاحظه کننده و ادراکی(Perceiving) هستند یا داوری کننده و قضاوتی(Judging).

یونگ دو منش درون‌گرا و برون‌گرا را با چهار کنش ترکیب نمود و هشت سنخ روانی ایجاد کرد. تعیین سنخ , تحلیل‌گر را قادر می‌سازد تا از جهان‌بینی فرد و سیستم ارزشی او درک بهتری بیابد.

عناوین مناسب برای انواع تیپ شخصیتی

درون گرای حسی IS
درون گرای شمی IN
درون گرای احساسی IF
درون گرای فکری IT
و
برون گرای حسی ES
برون گرای شمی(شهودی) EN
برون گرای احساسی EF
برون گرای فکری ET

(هر کدام از این تیپ های شخصیتی تعریف خاص خود را دارند و هر یک دارای ویژگی های شخصیتی و نقاط قوت و ضعف منحصر به فرد خود هستند که در ادامه شرح آنها آمده است).

 ویژگیهای تیپ شخصیتی درون گرا (I)

نگرش درون‌گرا از درون برانگیخته می‌شود و با عوامل درونی و ذهنی هدایت می‌شود.
درون گراها کسانی هستند که وقتی درمقابل جهان بیرون قرار می‌گیرند، دودل و منفعل می‌شوند. معمولا آدم‌های توداری هستند که خودشان را بروز نمی‌دهند و تمایل دارند قلمرو شخصی داشته باشند و تا جایی که امکان دارد نمی خواهند کانون توجه باشند.
آنها از احساسات و هیجان‌هایشان فقط برای دوست‌های معدود خیلی صمیمی حرف می‌زنند. برای همین اگر یک فرد درون گرا را ببینید، اگر او را نشناسید، فکر می‌کنید با آدم بی اعتنایی مواجه شده اید. كـم حرف هستند و به سکوت و تفكر علاقه دارند.
اگر عضو گروهی شوند کاملا خودشان را با آن گروه یکی و یگانه می‌دانند و فردیت داشتن برایشان مهم نیست. آنها مشابهت را بیشتر از تفاوت دوست دارند. در واقع آنها رهبر بودن را زیاد جدی نمیگیرند.
در ارتباط برقرار كردن با افراد جدید مشكل دارد و از دید و بازدید های غیر منتظره و ناگهانی بیزار است. در بین انبوه مـردم بودن آنها را خسته می كنـد.
كارایی آنها در تنهایی بیشتر است.
بـیشتـر از دسـت كـرده خـودشـان خشمگین میگردند تا دیگران.
دركشان مشكل است. تـمركزشان قوی است و به ایده ها و عقاید نو علاقمندند. شخصیتی که در تنهایی خوددارند با آنچه در حضور دیگران هستند متفاوت است.
مشتاق و احسـاساتی می باشند. اما معمولا احساساتشان را بیان نمی كنند. در جمع ناآشنا ساكت، اما در بین دوستان خود راحتند.
قبل از تصمیم گیری به آن فکر میکنند. پیش از حرف زدن می اندیشند.
برون گراها همیشه درون گراها را به خیالباف بودن، احساساتی بودن، عجیب و غریب بودن و ذهنی گرایی متهم می‌کنند.
25 الی 40 درصد از جمعیت را تشكیل میدهند.
این خصوصیات هیچ ارتباطی با كمرویی درونگرایان ندارد ممــكن است آنها خیلی هم با اعتماد بنفس باشند. %65 نوابغ را درونگرایان تشكیل میدهند.

 ویژگیهای شخصیتی برون گرا (E)

نگرش برون‌گرا از بیرون برانگیخته می‌شود و با عوامل بیرونی و عینی هدایت می‌شود.
برون گراها کلا در دنیای بیرون سیر می‌کنند. آنها دوست دارند که سرخوش، اجتماعی، رقابت جو، سریع و واقع گرا باشند. برای آنها هر چیزی که شفاف تر و مشخص تر باشد بهتر است. آنها ابهام را تحمل نمی‌کنند.
برون گراها عاشق فردیت هستند. آنها دلشان می‌خواهد که با دیگران فرق داشته باشند و این فرق داشتن را ابراز کنند. برای همین است که برون گراها خیلی رقابت جو، مستقل و حتی پرخاشگر هستند. یک آدم برون گرا گاهی حتی اشتباه قبلی خودش را نمی‌پذیرد و با لجاجت می‌خواهد حرفش را به کرسی بنشاند.
اهل عمل و پیشقدمی در كارهاست. عقیده خود را با عقاید دیگران مقایسه میكند و به راحتی افكار خود را بیان میكند.
تنهایی برای او بسیار آزار دهنده می باشد، به سهولت دوستان جدیدی می یابد از تعامل و ارتباط برقرار كردن با دیگران انرژی میگیرند. به زودی احساس صمیمیت می کنند و اطلاعات شخصی خود را به راحتی با شما در میان می گذارند.
از آنجا که برون گراها برای درک دنیا باید آن را تجربه کنند، به نظر می رسد آنها به فعالیت های مختلفی علاقمند هستند.به گروه های مختلف می پیوندند و خود را با گروه وفق میدهد. روش هایی که سریعتر به نتیجه می رسند را دوست دارد.
برونگراها خوش مشرب بوده اما زیاد احساساتی نیستند. شخصیت آنها در خلوت و حضور دیگران یكسان است
ریسك پذیرند، سریع تصمیم می گیرند.
پس از آنكه حرف خود را زدند به گفته خود می اندیشند.
موسیقی با صدای بلند و فعالیتهای هیجان انگیز را بیشتر دوست دارند.
به رنگهای روشن علاقه دارند. بیشتر از اعمال دیگران خشمگین می گردند تا اعمال خودشان. برون گراها برون گراها را به پرحرف بودن، سطحی بودن، پرخاشگر بودن و بی توجهی به دیگران متهم می‌کنند.
57 تا 60 درصد از جمعیت را تشکیل میدهند.
البته خصوصیات فوق هیچ ارتباطی با اعتماد به نفس داشتن فرد برونگرا ندارد. یك برونگرا ممكن است اعتماد بنفس پایینی داشته باشد.

حسی ها (S)

منظور ادراکاتی است که از طریق حواس پنجگانه و تجربه مستقیم به دست می آوریم.
تـمركز حس گراها بر دنیای فیزیكی است. آنها آنچه را قابل اندازه گیری است مهم در نظر می گیرند. شواهد عینی و محسوس را می بینند، به آن چه كه “هست” علاقه دارند. تنها بدیهیات و مشهودات را می بیند. حقایق و سؤالات فنی را مطرح میکنند.
واقع بین و عملگرا هستند. جزئیات مورد توجه آنهاست. جای جنگل, درختان را می بینند!
در زمان حال زندگی می كنند، نیاز به دانستن حقایق و شواهـد دارند، سـاده اند و مــحافظـه كار و سنت گرا . لذات فیزیكی را بیشتر دوست دارد.

آنها به تجربه شخصی خودشان هم اعتماد دارند. آنها به لحظه اکنون می اندیشند و برایشان این مهم است که در لحظه حاضر در چه شرایطی قرار دارند. شخصیت حسی به موقعیت و شرایط نگاه می کند و می خواهد از آنچه در جریان است دقیقا آگاه شود. معمولا بانكدار، پلیس، ورزشكار، جراح و خلبانان جزو این گروه می باشند. این افراد اگر مدیر شوند می توانند چالش های سازمانی را برطرف کنند.

شمی ها (N) شهودی

یکی دیگر از انواع تیپ شخصیتی، شهودی ها هستند. بعضی افراد به معانی، روابط و احتمالات مبنی بر حقایق بیش از خود حقایق توجه دارند. این اشخاص از حس ششم، ندای درون و حدس و گـمـان (شم) بیش از حواس پنج گانه خود استفاده می کنند. شمی ها به طور طبیعی می توانند فاصله بین سطور را بخوانند و در همه چیزها معنا پیدا کنند !
شمی ها به استنباط ها توجه دارند. آنها بر خلاف حسی ها به تصور و تخیل بها می دهند و به الهام و حرف دلشان احترام می گذارند. شمی ها به آینده توجه دارند و احتمالات جدید را حدس میزنند.
آنها دوست دارند حوادث را پیش بینی کنند و نسبت به تغییر دادن شرایط راغب اند. تمركزشان بر جهان معنوی و ذهنی است، آرمانگرا و خیالباف هستند علاقه مند به درك مفاهیم و كلیات. جای درختان جنگل را می بینند !
ماوراء امور را می نگرند. از قیاس، استعاره و تشبیه استفاده می كند.
بیشتر در گذشته و آینده سیر می كنند، تئوریسین و متفكر، اصـیل و پیچیده اند. علاقمند بـه چیزهای جدید و غیر متعارف.
هنرمندان، دانشمندان، شاعران و فیلسوفان جزو این گروه می باشند.

احساسی ها (F)

احساسی بودن با تصمیم گیری براساس ارزش های شخصی، یکی دیگر از انواع تیپ شخصیتی. احساسی ها با توجه به بهایی که برای احساسات خود قایل اند تصمیم میگیرند.
علاقمند به دیگران و احساساتشان. آنها به همدلی و مهربان بودن افتخار می کنند. هنگامی كه دیگران احتیاج به كمك و پشتیبانی دارند متوجه آن می گردند، با قلب رئوف و احساساتی خود زندگی می كنند، معمولا حقیقت را پنهان می كنند تا شخص مقابل خود را آزرده خاطر نكنند، به آنها برچسب احساساتی و ضعیف و سست می زنند، حرفهای دیگران را به دل میگیرنـد.
ذهنی، همدل و دلسوز هستند. جو دوستانه و گرم را ترجیح می دهند. دیگران را بر مبنای اخلاقیات ارزیابی می کنند.
نازك نارنجی، ارزش نهادن به هارمونی! پـرستـاران، مـعـلـمـان، هنرمندان و كشیش ها در این گروه قرار دارند.

تیپ شخصیتی فکری ها (T)

فکری ها تصمیماتی را می پسندند که به لحاظ منطقی معنی دار باشند. آنها افتخار می کنند که در جریان تصمیم گیری، عینی و تحلیلی هستند. با تحلیل کردن و سبک و سنگین نمودن مدارک و شواهد موجود تصمیم می گیرند و یک تحلیل منطقی از موقعیت تصمیم گیری ارائه میدهند. هر چند ممکن است که به نتایج ناخوشایند برسند!
تفکر گراها به واقعیت ارزش می نهد ، علاقمند به اهداف و ایده ها هستند. متوجه استدلال غلط دیگران می شود، در بیان افكارشان صادق اند . نسبت به دیگران سختگیر و در عین حال رفتارشان با دیگران عدالت آمیز است. معمولا به آنها برچسب سنگدل و بی احساس میزنند.
حرفهای دیگران را به دل نمی گیرند. جو رسمی و مبتنی بر منطق را ترجیح میدهنـد. ارزیابی دیگران برمبنای قوه دركشان میباشد. مهندسان، دانشمندان و مدیران جزو این گروه میباشند.

داوری کننده ها (J)

این اشخاص بیشتر می خواهند در نظم و ترتیب به خصوصی کار کنند و اگر کارهایشان ساختار کافی داشته باشد، راضی تر هستند.
مصمم و قاطع هستند و سریع تصمیم میگیرند و روحیه داوری کننده دارند. زندگی را استوار و قابل كنترل می كنند، پروژه ها را به سادگی به اتمام می رسـانند، سازمان یـافته و منظم، جدی و قابل پیش بینی اند. از زمان بندی ها و جداول زمانی بعنوان راهنما سود می برند. از امور غیر مترقبـه بیزار می باشند. سخت كوشند و تـمایـل دارند كـارها را هر چه زودتر بـه پـایـان بـرسـانـند. وظیـفـه شـنــاس و مسئولیت پذیرند. می توانند خیلی كوته فكر نیز باشند.
داوری کننده ها لزوما ایرادگیر نیستند. آنها صرفا می خواهند مسایل را حل کنند.

انواع تیپ شخصیتی، ملاحظه کننده ها (P)

این اشخاص از قـوانـیـن بـیزار و آزادی را دوست دارند و ترجیح می دهند انعطاف پذیر باشند . آنها نگرشی دریافت کننده دارند و می خواهند به جای کنترل زندگی، آن را درک کنند.
معمولا کارهایی را که شروع می کنند به اتمام نمی رساند. در هم ریخته و بی نظم و بی خیال هستند. هر كاری پیـش بیاید انجام می دهند و با فراغت خاطر كامل كارها را به انجام میرساند.
به جای فکر کردن به سرانجام کار، به چگونگی انجام کار توجه دارن و به لذت بردن از مراحل عمل اهمیت میدهند . زمان را منبعی تجدید شدنی می دانند!
افرادی سازگار و پذیرا هستند و راه حل های گوناگون را در نظر می گیرند.
از اتفاقات غافلگیر كننده و غیر منتظره لذت میبرند. دمدمی مزاج و پشت گوش انداز هستند. بیش از حد روشنفكر به نظر میرسند. بی مسئولیت و وظیفه نشناس و غیر قابل پیش بینی اند.

تیپ شخصیتی‌تو شناختی؟ حالا وقتشه ازش درست استفاده کنی!
اگه می‌خوای بدونی با توجه به تیپ شخصیتیت، چه حوزه‌ای از MBA برات مناسبه، فرم زیر رو پر کن تا مشاورهای ما راهنماییت کنن.

انواع درون گرایی در تیپ شخصیتی

درون گرای حسی (IS)، تیپ شخصیتی بی اعتنا

ظاهری بی اعتنا و خشک دارند.

منفعل، آرام و جدا از دنیای روزمره به نظر می رسد. این افراد خیلی خوشبین هستند و اغلب فعالیت های انسان را به دیده نیکخواهی و مسرت می نگرند. آنها از لحاظ هنر شناختی حساس هستند و خود را در قالب هنر یا موسیقی ابراز می کنند و به ابراز کردن شهود خود گرایش دارند.

درون گرای شمی (IN)، عمیق و شهودی

تیپ درون گرای شمی به قدری عمیق بر شهود تمرکز دارد که افراد دارای این تیپ تماس کمی با واقعیت دارند (با ناهشیار بیشتر از واقعیت روزمره ارتباط دارد). این افراد ژرف اندیش وخیالپرداز، کناره گیر وبی اعتنا به مسایل عملی بوده ودیگران آنها را خوب درک نمی کنند. آنها که عجیب و غریب ونامتعارف به نظر می رسند، در کنار آمدن با زندگی روزمره وبرنامه ریزی برای آینده مشکل دارند.

درون گرای احساسی (IF)، حساس و گوشه طلب

تیپ درون گرای احساسی تفکر منطقی را سرکوب می کند. این افراد هیجان عمیقی دارند ولی از ابراز علنی آن خودداری می کنند. آنها مرموز و دست نیافتنی به نظر می رسند و به ساکت بودن، متواضع بودن و بچه گانه بودن گرایش دارند. آنها به احساسات و افکار دیگران اهمیت زیادی نمی دهند و منزوی، سرد، و از خود مطمئن به نظر می رسند.

درون گرای فکری (IT)، تیپ شخصیتی نظریه پرداز

درون گرای متفکر؛ کسی که دوست دارد یک گوشه بنشیند و نظریه از خودش تولید کند. آنها ترجیح می دهند به موارد انتزاعی بپردازند. دوست دارند بیشتر خودشان را بشناسند تا دیگران را. از آنجا که درون گرا هستند با دیگران خوب کنار نمی‌آیند و نمی‌توانند درست باورها و عقایدشان را به دیگران منتقل کنند. این افراد به جای احساسات بر فکر تاکید دارند و از قضاوت عملی ضعیف برخوردار هستند. دیگران می‌گویند آنها آدم‌های یک دنده، عزلت گزین، متکبر و بی ملاحظه ای هستند.

 انواع برون گرایی در تیپ شخصیتی

برون گرای حسی (ES)، تیپ شخصیتی معاشرتی

آدم‌های برون گرای حسی، لذت جو و معاشرتی هستند؛ آنقدر به تجربه‌های جدید اشتیاق دارند که با هر شرایطی می‌سازند. این افراد عمیقا به سمت دنیای عملی گرایش دارند و با انواع مختلف افراد کنار می آیند. آنها عاطفی و حساس هستند.

برون گرای شمی (EN)، خلاق و مخاطره پذیر

برون گراهای شمی آدم‌های خلاقی هستند. آنها توانایی زیادی در بهره جستن از فرصت ها دارند ؛ به همین خاطر در کسب و کار و البته در سیاست آدم‌های موفقی هستند. آنها براساس حس ششم تصمیم گیری می‌کنند؛ به همین خاطر ممکن است تصمیم گیری‌هایشان خیلی فوری به نظر برسد. ویژگی تغییر پذیری آنها باعث میشود که از یک فکر یا کار مخاطره آمیز به سراغ دیگری می روند. این افراد مجذوب اندیشه های تازه هستند و توانایی برانگیختن دیگران را دارند. بیشتر به جای تأمل بر پایه شهود تصمیم گیری می کنند. با این حال، تصمیمات آنها احتمالا درست از آب در می آید.

برون گرای احساسی (EF)، تیپ شخصیتی هیجان طلب

برون گراهای احساسی با هیجان‌هایشان با دنیا ارتباط برقرار می‌کنند و نه با افکارشان. آنها بیش از حد به باورها و انتظارات دیگران حساسند.

تیپ برون گرای احساسی گرایش دارد شیوه متفکر بودن را سرکوب کند وبسیار هیجانی باشد. آنها از لحاظ عاطفی حساس بوده و به راحتی رابطه دوستی برقرار می کنند، و آدم های معاشرتی و سرزنده ای هستند. یونگ معتقد بود که این تیپ در بین زنان بیشتر ازمردان یافت می شود.

برون گرای فکری (ET)، متفکر و واقع بین

برون گراهای متفکر، منطقی، واقع بین و متعصب هستند. آنها دقیقاً مطابق با مقررات جامعه عمل می‌کنند. احساسات و هیجان‌های خودشان را سرکوب می‌کنند و به همین خاطر ممکن است آدم‌های خشک و سردی به نظر برسند. آنها دانشمندان خوبی می‌شوند؛ زیرا تمرکز آنها بر آگاه شدن از دنیای بیرونی و استفاده از قواعد منطقی برای توصیف کردن آن است.

بر این اساس مدل شخصیتی افراد در شانزده تیپ (ESTP – ESFP – ISTP – ISFP – ESTJ – ESFJ – ISTJ – ISFJ – ENTJ – ENTP – INTJ – INTP – ENFP – ENFJ – INFP – INFJ ) دسته بندی می شود.

تئوری تیپ شخصیت و ابزار (MBTI) به ما در درک بهتر نقاط قوت و ضعف خود و دیگران کمک میکند چرا که افراد با تیپ‌های ترجیحی متفاوت، عملکردهای متفاوتی دارند.

کلام پایانی

تمام تیپ های شخصیتی به یک اندازه ارزشمند هستند. هیچ تیپ شخصیتی بهتر یا بدتر نیست و نکته مهم اینکه تیپ شخصیتی افراد بیانگر میزان هوش آنها نیست و نمی توان از روی آن موفقیت اشخاص را پیش بینی کرد! با توجه به تیپ شخصیتی اشخاص، متوجه میشویم که چه عواملی به آنها انگیزه می دهد و در شرایط گوناگون چه رفتاری بروز می دهند.

دانستن انواع تیپ شخصیتی کمک می‌کند که شما شغل بهتر و شریک زندگی مناسبی برای خود انتخاب کنید. همانطور که در این مقاله مشخص بود، 16 مدل مختلف از شخصیت در دنیا وجود دارد. نوع رفتار و منش هر شخص با توجه به تیپ شخصیتش، متفاوت است. با این حال می‌توان ضعف‌ها را بهبود بخشید. همچنین توانایی و قابلیت‌ها را حفظ کرد. با توجه به این تعریفات، تیپ شخصیتی شما کدام است؟